Hoe ontstaan pigmentvlekken?

Melanine (pigment)  wordt geproduceerd in je pigmentcellen (melanocyten). Deze cellen bevinden zich diep in je opperhuid (bovenste huidlaag). Door zonlicht wordt de aanmaak van pigment geactiveerd. Hoe meer je in aanraking komt met de zon, hoe meer de melanocyten gestimuleerd worden om pigment aan te maken.

Met deze voordeelset verminder jij je pigmentvlekken ->

Nadat er nieuw pigment is aangemaakt, voeren je pigmentcellen het af naar de hoornlaag. Het pigment wordt vervoerd in kleine korrels. Als het pigment in de hoornlaag aan komt wordt het zichtbaar: je huid wordt bruin. 

Fijn dat we er mooi bruin van worden, maar dat is natuurlijk niet de reden waarom we pigment in ons lichaam hebben. De functie van pigment is je huid beschermen tegen schadelijke UV – stralen en warmte van de zon absorberen.

Dat is ook de reden dat er verschillende huidskleuren zijn. Een donkere huid is ontwikkeld om mensen te beschermen die op zonnige plaatsen wonen. Hoe donkerder je huid, hoe kleiner de kans op huidkanker (maar laat je niet misleiden, ook een donkere huid kan verbranden en schade op lopen). Toen de mens zich veel noordelijker ging vestigen werd hun huid ook steeds lichter. Hier in Nederland hebben we immers een stuk minder zon dan zuid Spanje bijvoorbeeld.

HOE ONTSTAAT EEN PIGMENTVLEK?

Wanneer er sprake is van een pigmentvlek, dan is er sprake van een verstoring / ophoping van melanine in je huid. Hierdoor ontstaat een bruine vlek. Een teveel aan melanine ontstaat doordat er een verstoring is in de aanmaak van pigment. Deze verstoring kan door heel veel verschillende oorzaken ontstaan. Wil je pigmentvlekken oplossen dan is het belangrijk om te weten wat jou trigger is. Op die manier kunnen we zoveel mogelijk het ontstaan van nieuwe pigmentvlekken voorkomen. In het volgende hoofdstuk vertel ik je alles over de verschillende oorzaken.

DIEPTE VAN EEN PIGMENTVLEK

De zichtbaarheid van een pigmentvlek hangt af van de diepte waarop de vlek zich bevind. Je kunt last hebben van oppervlakkige (lichtbruin van kleur) en diepere pigmentvlekken (blauw tot grijs van kleur). Een oppervlakkige pigmentvlek is makkelijk te behandelen, hoe grijzer de pigmentvlek wordt hoe dieper het pigment zit. Dat maakt het lastig behandelen. Zie je een nieuwe pigmentvlek ontstaan, ga er daarom direct mee aan de slag dan is de kans het grootste dat de vlek verdwijnt.

OORZAKEN VAN PIGMENTVLEKKEN

Bij vrouwen is zwangerschap één van de meest voorkomende oorzaak voor het ontstaan van pigmentvlekken. Een hele herkenbare pigmentvlek die veroorzaakt wordt door verandering in je hormonen is de ‘pigmentsnor’ (de donkere vlekken op je bovenlip) of het zwangerschapsmasker.

Een hormoonverandering kan ontstaan in je pubertijd, zwangerschap of tijdens de menopauze, maar ook medicijnen en anticonceptie kunnen het beïnvloeden.

Zoals ik in het vorige hoofdstuk vertelde ontstaat er een pigmentvlek door een overproductie van melanine (pigment), ook wel hyperpigmentatie genoemd. Deze overproductie kan getriggerd worden door een disbalans in je hormonen.

PIGMENTVLEKKEN door ANTICONCEPTIE

Elke vrouw maakt zowel het hormoon Oestrogeen als Progesteron aan in haar lichaam. Wanneer je start met anticonceptie worden deze hormonen beïnvloed om een zwangerschap te voorkomen. Bij  sommige soorten anticonceptie is het ontstaan van Melasma een bekende bijwerking. De combinatie van de pil (die een overproductie aan pigment veroorzaakt) en zon / warmte zorgen voor het ontstaan van vlekken op je huid. Check dus even de bijsluiter.

Helaas zorgt veranderen van anticonceptie of stoppen met de pil er niet altijd voor dat de pigmentvlekken weer verdwijnen, maar het kan wel helpen. Als je stopt met het nemen van anticonceptie dan kan het vrij lang duren voordat je hormonen weer in balans zijn en de hyperpigmentatie stopt. In de tussentijd kunnen we je huid wel helpen en het proces versnellen door de juiste producten te gebruiken en /of behandelingen toe te passen.

PIGMENTVLEKKEN DOOR OF TIJDENS ZWANGERSCHAP

Ongeveer 90% van de zwangere vrouwen krijgt te maken met hyperpigmentatie. De meeste vlekken tijdens een zwangerschap ontstaan langs de haargrens, op de jukbeenderen, rondom de ogen en op de bovenlip. Dit noemen we dan ook een ‘zwangerschapsmasker’. Naast het krijgen van vlekken kan je huid ook droger of juist vetter aanvoelen dan normaal.

Blijf tijdens je leven dus monitoren wat je huid nodig heeft. Passen de producten die je  gebruikt nog steeds bij je huidtype? En mag je ze gebruiken tijdens je zwangerschap? Te zware ingrediënten kunnen averechts werken en juist zorgen voor pigmentvlekken. Wees hier dus voorzichtig mee.

Als er tijdens je zwangerschap pigmentvlekken ontstaan dan gebeurt dit meestal in het tweede en derde trimester. Soms verdwijnen de pigmentvlekken binnen enkele maanden na de bevalling. Dit gaat heel geleidelijk en kan daardoor langer duren dan dat je wil. Helaas komt het vaker voor dat er pigmentvlekken na de geboorte van je kindje zichtbaar blijven. Daarnaast is de kans groot dat je bij een nieuwe zwangerschap opnieuw en soms zelfs meer last krijgt van hyperpigmentatie. 

Gelukkig zijn er verschillende mogelijkheden die ook tijdens of na je zwangerschap toegepast kunnen worden om het pigment te verminderen.

PIGMENTVLEKKEN DOOR SCHADE OP JE HUID

Pigmentvlekken die ontstaan door schade op je huid,  is ook wel bekend als postinflammatoire hyperpigmentatie (PIH). PIH is een donkere verkleuring die ontstaat na een ontsteking of beschadiging van de huid. Denk bijvoorbeeld aan de verkleuring die je ziet na onzuiverheden (acne), eczeem, schaafwond, operatie of een insectenbeet.

Heb je veel littekens overgehouden na acne dan valt dit waarschijnlijk onder PIH.

PIH ontstaat doordat een open wond de pigmentcellen in je huid activeert en dus de aanmaak van extra pigment stimuleert. Dit zorgt voor een donkere verkleuring op de plek waar je eerst een wondje had. Soms verdwijnt het pigment vanzelf, maar meestal blijft PIH nog lang zichtbaar (1-24 maanden).

PIGMENTVLEKKEN DOOR PRODUCTGEBRUIK (ALCOHOL EN PARFUM)

Wellicht gebruik je elke dag een je favoriete geur die je royaal op je huid spuit. Lekker ruiken willen we allemaal, maar helaas vergroot je hiermee de kans op pigmentvlekken. Dit komt door de grote hoeveelheid alcohol die parfum bevat. De meerderheid van de ingrediënten in parfum kunnen voor huidirritatie zorgen (roodheid, bultjes, droogte). Deze irritatie kan van zichzelf al voor pigment zorgen (we hadden het net over pigment wat ontstaat door huidschade), maar als de ingrediënten van parfum in aanraking komen met zon, ontstaat er ook een reactie waar wederom pigment door kan ontstaan.

Ons advies is om je favoriete geur te sprayen op kleding ( let er wel op dat je parfum kleurloos is, anders krijg je vlekken). Of smeer je in met de geparfumeerde bodylotion van je favoriete geur.

PIGMENTVLEKKEN DOOR ZIEKTEN

Pigmentvlekken kunnen ook ontstaan als gevolg van ziekten of een medische behandeling. Bij sommige auto-immuunziekten (bijvoorbeeld vitiligo), metabolische afwijkingen (zoals hemochromatose) en vitamine-afwijkingen (bijvoorbeeld vitamine C-tekort) komt hyperpigmentatie meer voor. Ook kunnen behandelingen als chemotherapie of medicijnen, zoals antibiotica en hartmedicatie de aanmaak van melanine stimuleren.

Mocht dit bij jou het geval zijn, vraag dan altijd advies bij je huisarts of de specialist waar je onder behandeling bent en ga niet zelf thuis aan de slag.

SPROETEN

Ze lijken lief en onschuldig, maar ook sproetjes zijn het gevolg van pigment ophoping. Vaak wordt gedacht dat je met sproeten wordt geboren, maar dat is niet altijd het geval. Meestal ontstaan ze in je kinderjaren en worden het er meer naar mate je ouder wordt. De hoeveelheid sproeten die je krijgt is overigens wel genetisch bepaald. Sproeten komen het meeste voor bij vrouwen met een lichte huid en ook vaak bij roodharige.

De kleur van sproeten kunnen van geel tot donkerbruin gaan, dit kan met de tijd veranderen door de zon. De meeste sproeten vind je op je gezicht of op je armen.

OUDERDOMSPIGMENTVLEKKEN

Naarmate je ouder wordt, worden pigmentvlekken meer zichtbaar. Deze pigmentvlekken noemen we ook wel Lentigo Solaris, ook wel ouderdomsvlekken genoemd.

De meeste ouderdomspigmentvlekken ontstaan op lichaamsdelen die gedurende je leven het meest blootgesteld worden aan de zon. Denk hierbij aan je gezicht, handen, decolleté en armen. Vaak hebben de vlekken een scherpe omranding en zijn ze donker van kleur, het kan een enkele vlek zijn maar ook meerdere bij elkaar.

Lentigo Solaris is een teken dat je huid zich in het verleden vaak heeft moeten beschermen tegen de zon (UV-straling) of de zonnebank. De pigmentcellen in dit gebied zijn beschadigd,

waardoor een donkere kleur zichtbaar wordt op je huid. Doordat de pigmentvlekken er al lange tijd zitten herstellen ze niet meer vanzelf. Met de juiste producten en behandelingen kunnen we de vlekken wel flink verminderen.

Zomersproeten

Je hebt ook nog zomersproeten, deze verschijnen vooral rond je neus door invloed van de zon. Vaak verdwijnen deze sproeten weer in de wintermaanden.

Verwar sproeten niet met kleine vlekjes zonschade! ( huidschade voorkomen? lees deze blog)

Wil je iets tegen de pigmentvlekken doen? Lees dan meer over de Decaar Brightening lijn. Deze lijn werkt uitermate goed tegen huidverkleuringen en pigmentvlekken.