Een droge huid kan soms meer zijn dan alleen een ongemakkelijk gevoel. Trekkerig, schilferig of jeukend – het lijkt vaak onschuldig, maar voor veel mensen kan een zeer droge huid overgaan in hardnekkige huidproblemen zoals eczeem. Dit heeft niet alleen invloed op hoe de huid eruitziet, maar ook op het dagelijkse comfort en zelfs op het zelfvertrouwen. In deze blog duiken we dieper in de oorzaken van een droge tot eczeemgevoelige huid, delen we tips om je huidbarrière te versterken en bekijken we welke verzorgingsroutines écht verschil kunnen maken.
Waarom bij iemand eczeem ontstaat, is niet precies bekend. Meestal is de natuurlijke vetbarrière van de huid dan minder goed aangelegd. De huidbarrière is beschadigd en eigenlijk staat de huid ‘open’. Gevolg is dat de huid vocht niet goed kan vasthouden, waardoor je altijd een droge huid hebt. En dan komt er ook nog eens bij dat de huid gevoeliger is voor invloeden van buitenaf. Hier reageert het afweersysteem vervolgens te heftig op, waardoor de huidaandoening ontstaat.
Een zeer droge huid en eczeem lijken veel op elkaar, maar er zijn duidelijke verschillen:
Uiterlijk: Schilferig, dof, trekkerig gevoel. Soms kleine barstjes.
Oorzaak: Vaak door externe factoren zoals kou, te heet douchen, airco, zeepgebruik of erfelijke aanleg voor een droge huid.
Gevoel: Jeuk en trekkerigheid, maar meestal zonder ernstige roodheid of ontsteking.
Herstel: Vaak goed te verbeteren met hydraterende crèmes en een zachte verzorgingsroutine.
Uiterlijk: Rode plekken, schilfers, bultjes of korstjes. Soms nattend of verdikt.
Oorzaak: Een ontstekingsreactie van de huid. Bij atopisch eczeem speelt erfelijke aanleg en een verstoorde huidbarrière een rol. Vaak wordt het erger door triggers zoals stress, allergieën, irriterende stoffen of weersomstandigheden.
Gevoel: Intense jeuk (veel krabdrang), pijn of branderig gevoel.
Herstel: Heeft meestal méér nodig dan alleen hydrateren. Vaak speciale medische crèmes of advies van een dermatoloog.
Dus simpel samengevat: Een zeer droge huid is vooral een verzwakte huidbarrière die extra verzorging nodig heeft. en eczeem is een ontstoken, geïrriteerde huid waarbij de barrièrefunctie nog sterker verstoord is en medische behandeling soms noodzakelijk is.
Een jeukende, rode of geïrriteerde huid kan ontzettend vervelend zijn. Soms gaat het verder dan een droge huid en blijkt het eczeem te zijn. Maar wat zijn nu eigenlijk de kenmerken van eczeem, en waardoor wordt het veroorzaakt? In deze blog lees je alles wat je moet weten.
Eczeem is een chronische huidziekte die zich kan uiten in verschillende vormen. De klachten kunnen mild zijn, maar ook zeer heftig. Typische kenmerken zijn:
Rode, ontstoken plekken op de huid.
Intense jeuk, vaak erger in de nacht.
Droge, schilferige huid die ruw aanvoelt.
Bultjes of blaasjes die kunnen openkrabben en vocht afgeven.
Korstjes of verdikking van de huid bij langdurig krabben.
Afwisselende periodes van rust en opvlammingen.
Eczeem komt vaak voor in de huidplooien, zoals de ellebogen en knieholtes, maar kan in principe overal op het lichaam ontstaan.
Eczeem kent geen eenduidige oorzaak. Het is een combinatie van factoren die samen zorgen voor huidproblemen.
Uitlokkende factoren (triggers): Naast aanleg en huidgevoeligheid spelen dagelijkse prikkels een rol bij het ontstaan of verergeren van eczeem:
Eczeem is meer dan alleen een droge huid. Het is een chronische huidaandoening waarbij de huidbarrière verzwakt is, het immuunsysteem overreageert en dagelijkse prikkels zorgen voor verergering. De belangrijkste kenmerken zijn roodheid, jeuk, droogheid en ontstekingen. Met de juiste verzorging en begeleiding kan eczeem vaak goed onder controle worden gehouden, maar bij ernstige klachten is het altijd verstandig om een dermatoloog te raadplegen.
Je huid voelt trekkerig, jeukt en kan schilferen. Vaak voelt de huid ook ruw aan en soms zie je kloofjes of barstjes. Dit zijn kenmerken van een droge huid, of beter gezegd: een extreem droge huid. Vaak op je gezicht of je benen. Niets ernstigs, maar vervelend is het wel. Koud weer kan de boosdoener zijn, maar ook warm douchen en badderen heeft impact op de huid.
Bij een droge huid is er meestal sprake van een verminderde huidbarrière. Dit kan door oorzaken van buitenaf ontstaan (bijvoorbeeld water en zeep), maar er zijn ook aangeboren huidziekten die samengaan met een droge huid. Denk aan eczeem of psoriasis.
Als de huidbarrière minder goed werkt, staat de huid bij wijze van spreken open. Je huid is dan erg kwetsbaar en verliest vocht. Dit komt bij zowel kinderen als volwassenen voor.
Droge huid na douchen
Soms verstoor je de gezonde huidbarrière zonder dat je het doorhebt. Bijvoorbeeld door vaak een warme douche te nemen. Een warme douche is dan wel heel fijn, maar trekt veel vocht uit je huid.
Dit werkt zo: het vetlaagje op de huid, dat bescherming biedt en vocht vasthoudt, lost op door warm douchewater (en helemaal in combinatie met zeep) en verdwijnt van de huid. Vervolgens verdampt het warme water ook nog eens en neemt het vocht mee uit je huid. Dat verklaart die trekkende en jeukende huid na een warme douche.
Droge huid in de winter
Ook in de winter droogt je huid sneller uit. Dit heeft te maken met de koude, droge lucht die de winter met zich meebrengt in combinatie met de droge lucht binnen door de verwarming die hoger staat. De combinatie van kou en een droge lucht heeft impact op je huid. Het vocht in je huid verdampt sneller en je huid wordt kwetsbaarder. Om die reden zie je ook dat een huidkwaal als eczeem in de wintermaanden vaak verergert. Een bekend probleem zijn de winterhanden, maar eczeem kan ook elders op je lichaam erger worden.
Droge huid in de zomer
Ook de zomer kan een negatief effect hebben op je huid, met name een dagje zon. UV-stralen en warmte beschadigen de huidbarrière, wat het trekkerige gevoel ’s avonds verklaart.
Soms ligt de oorzaak ergens anders. Bijvoorbeeld in een aangeboren aanleg. Wanneer je aanleg hebt voor atopisch eczeem, heb je meestal ook aanleg voor een droge huid. Ook zijn er huidaandoeningen waarbij de huid altijd enorm droog is, bijvoorbeeld bij ichthyosis. Hierbij is de buitenste laag van de huid, de hoornlaag, niet goed aangelegd en ontstaat er een op een vissenhuid lijkende droge huid. In deze gevallen adviseer ik je om langs de huisarts te gaan, omdat je huid dan specifieke verzorging nodig heeft.
Als dermatoloog zie ik in mijn spreekkamer allerlei varianten van eczeem voorbijkomen. Er zijn namelijk veel soorten. Bijvoorbeeld atopisch eczeem, contactallergisch eczeem, nummulair eczeem, asteatotisch eczeem en seborroïsch eczeem. Ik leg ze hieronder uit.
Bij seborroïsch eczeem speelt gist waarschijnlijk een rol. Je herkent het aan schilfers en vaak ook roodheid. Meestal zit het op erg typische plekken, namelijk tussen de wenkbrauwen, in de oren, bij de neus en op de hoofdhuid.
Deze vorm ontstaat doordat je een allergie ontwikkelt voor een bepaald ingrediënt in een huidverzorgingsproduct. Anders dan je zou denken, hoeft dit niet per se een allergie voor een nieuw product te zijn. Je kunt namelijk van de een op de andere dag allergisch worden voor een ingrediënt in een product dat je al jarenlang gebruikt. Boosdoeners zijn vaak parfum of conserveermiddelen. Vervolgens blijf je je hele leven lang allergisch voor dit ingrediënt.
Voor welk product je precies allergisch bent, kun je makkelijk zelf testen.
Als mensen het over eczeem hebben, hebben ze het vaak over atopisch eczeem. Deze vorm komt het meest voor en wordt ook wel dauwworm of constitutioneel eczeem genoemd. Het gaat gepaard met een aanleg voor allergieën, dus een aanleg om overgevoelig te reageren op bepaalde stoffen uit de omgeving. Dit is erfelijk bepaald en gaat vaak gepaard met een droge huid die schilfert en jeukt.
De meeste kinderen groeien over deze vorm heen. Het betekent dus dat ze na hun kindertijd geen eczeemklachten meer hebben. Wel blijven kinderen met een atopische huid altijd een gevoeligere, droge huid houden. Typisch is dat deze kinderen met meer kans hebben op het krijgen van waterwratjes. En ook is de kans groot dat ze op latere leeftijd te maken met handeczeem.
Nog niet zo lang geleden heeft de wetenschap ontdekt dat veel mensen met constitutioneel eczeem een verminderde hoeveelheid filaggrine in de huid hebben. Filaggrine is een eiwit dat als belangrijkste functie het vasthouden van water in de bovenste laag van de huid (de hoornlaag) heeft. Wanneer deze hoornlaag uitdroogt, gaat de huid schilferen en jeuken.
Naast al deze soorten, zijn er nog meer huidaandoeningen die in de volksmond met eczeem worden aangeduid: clownseczeem (droge lippen), zwemmerseczeem en voeteczeem (voetschimmel), handeczeem (droge handen), winter eczeem (droge huid), warmte eczeem (warmte uitslag), kapperseczeem (droge handen) en zonne eczeem (zonneallergie).
Vooral een verouderde huid kan erg droog aanvoelen, in het gezicht, op de borst, de armen en met name aan de onderbenen. Je kent het misschien wel: de huid van je onderbenen is zo droog dat deze schilfert. Een soort craquelé huid, oftewel: een extreem droge huid.
Dit ontstaat onder andere doordat er minder huideigen vetten worden geproduceerd. Zo is de barrièrefunctie van de huid minder goed en kan de huid minder goed vocht vasthouden. Gebruik in dit geval regelmatig een parfumvrije bodylotion met ureum. Ureum verzorgt de huid en zorgt ervoor dat schilfers verdwijnen.
Heb je last van een droge gezichtshuid? Je kunt een trekkerig gevoel hebben na het douchen, er ontstaan schilfers en je blijft maar smeren.
Bij een (extreem) droge gezichtshuid is het van belang om de huid mild te reinigen (bijvoorbeeld met mijn zeepvrije Gezichtsreiniger) en extra te verzorgen. Smeer jouw gezichtscrème gerust een keer extra overdag.
Wat te doen tegen een droge huid? Allereerst is een goede huidverzorging een must.
Stappenplan verzorging zeer droge huid
Tips voor de verzorging van de zeer droge huid
• Belangrijk dus om producten te gebruiken die ingrediënten bevatten die werkzaam zijn en echt iets doen voor je huid. Bijvoorbeeld huidproducten met ureum, glycerine, shea butter en lipiden. Denk aan mijn Bodycrème of Bodybutter. Verzorg je huid hier regelmatig mee. Discipline is belangrijk. Zie het beschermen van je huid – zeker in de winter – als een onderdeel van je dagelijkse routine: net zo normaal als tandenpoetsen. Zo kun je een droge huid vaak voorkomen. Tip: Extra Vettende Badolie laat een verzorgend laagje op de huid achter.
• Bij een extreem droge huid is het van belang niet te vaak, niet te heet en niet te lang te douchen. Het klinkt misschien tegenstrijdig, maar water droogt de huid alleen maar verder uit. Aan de wastafel met een washandje is ook prima. Het is ook beter om je huid na het douchen of badderen te deppen, in plaats van droog te wrijven.
• Gebruik geen zeep, maar een product op oliebasis. Bijvoorbeeld Extra Vettende Bad & Douche olie. Dit parfum- en zeepvrije bad en douche product laat meteen een verzorgend laagje achter op je huid dat je huid tegen het verdampen van vocht beschermt. Ook de Douchecrème kan een fijn product voor je zijn.
• Smeer de huid in met een vette crème of zalf, liefst zonder parfum.
• Bescherm je huid tegen kou.
Onze handen gebruiken we de hele dag door: om te werken, te zorgen en te communiceren. Maar wanneer eczeem toeslaat, kunnen deze dagelijkse handelingen pijnlijk en frustrerend worden. Handeczeem is een veelvoorkomende huidaandoening die zowel lichamelijk als mentaal belastend kan zijn. In deze blog lees je wat de oorzaken zijn, hoe je het herkent en wat je kunt doen om de klachten te verminderen.
Handeczeem is een chronische ontstekingsreactie van de huid die zich specifiek op de handen manifesteert. Het kan mild beginnen met wat droogheid, maar in ernstigere gevallen ontstaan er rode, gebarsten en pijnlijke plekken.
Handeczeem komt vaak voor bij mensen die hun handen veel belasten, bijvoorbeeld door werk of huishoudelijke taken waarbij ze vaak in contact komen met water of irriterende stoffen.
Handeczeem vraagt vaak om een combinatie van verzorging, bescherming en soms medische behandeling.
Dagelijks smeren: gebruik een vette, ongeparfumeerde crème of zalf om de huidbarrière te herstellen.
Vermijd triggers: probeer contact met irriterende stoffen te beperken. Draag indien nodig beschermende handschoenen (bij voorkeur katoenen binnenhandschoenen onder rubber of plastic handschoenen).
Milde reiniging: gebruik zeepvrije wasproducten en droog de handen zachtjes af.
Medische behandeling: bij ernstige of aanhoudende klachten kan een arts een corticosteroïdenzalf of andere medicatie voorschrijven.
Herstelmomenten: gun je huid rust door regelmatig handschoen- en productvrij te zijn.
Onze handen zijn altijd bezig: we gebruiken onze handen meer dan welk deel van ons lichaam dan ook. Al dit harde werk belast de huid van onze handen. Daarnaast zijn ze zelden bedekt waardoor ze direct worden blootgesteld aan schadelijke externe irriterende factoren zoals kou, warmte, vaak wassen, verontreiniging en vuil. Hierdoor kan de natuurlijk barrière van de huid worden verstoord waardoor de handen uitdrogen.
Onze handen hebben een andere huidstructuur dan andere delen van het lichaam:
De huid op de handpalmen en vingertoppen:
De huid op de rug van de handen:
Talgklieren zijn verantwoordelijk voor de productie van talg, wat de huid voorziet van lipiden (ofwel vetten) en vochtbindende componenten. Omdat de handen minder talgklieren bevatten, kunnen ze minder goed vocht vasthouden dan andere delen van het lichaam en drogen dus sneller uit.
Probeer je handen alleen te wassen met lauwwarm water en gebruik een milde zeepvrije handzeep die de natuurlijke pH-waarde van de huid ondersteunt en het liefst geen echt zeep bevat.
Als je handen gevoelig en ruw zijn, is het belangrijk om regelmatig een hydraterend verzorgingsproduct zoals een volle handcreme te gebruiken na het wassen – vooral als je werkt in vochtige omgevingen of regelmatig in contact komt met vuil, smeermiddelen en chemicaliën.
Bewaar je handcrème vlakbij de wasbak – thuis en op het werk – zodat je niet vergeet het te gebruiken. En breng de crème direct na het handenwassen aan, aangezien een vochtige huid erg goed is in het absorberen van de werkzame stoffen.
Ook al doe je er helemaal niets aan, deze huidaandoening gaat soms beter en dan weer slechter. Soms is er heel duidelijk een reden waarom het eczeem opeens verslechtert, bijvoorbeeld door de winterperiode. En ook stress heeft impact.
Bij kinderen kun je in het algemeen stellen dat wanneer het niet zo goed gaat met je kindje, het ook niet goed gaat met het eczeem. Dus tandjes die doorkomen, een griepje, seizoensinvloeden, maar ook spannende dingen zoals Sinterklaas of een verjaardag kunnen effect hebben op het eczeem.
Een goede huidverzorging is belangrijk. Door de huid vaak in te smeren met een vette zalf wordt de huidbarrière hersteld. Beginnende eczeemplekken kun je met een vette zalf soms zelfs verhelpen.
Wanneer er ook sprake is van rode schilferende plekken, is het vaak nodig om een medicijn of eczeem zalf te gebruiken. Een bekend voorbeeld van een eczeem zalf is hormoonzalf.
En naast hormoonzalven zijn er ook andere behandelingen mogelijk, zoals met ouderwetse teerzalf en nieuwere eczeemzalven zoals Tacrolimus (Protopic) en Pimecrolimus (Elidel). Je huisarts of je dermatoloog kan je hierin adviseren.
Hormoonzalven hebben een slechte reputatie, waarschijnlijk vanwege het woord hormoon. Het gaat hier echter niet om geslachtshormonen. Hormoonzalven of corticosteroïden zijn afgeleid van een stof die van nature in de bijnier geproduceerd wordt. Deze zalven bestaan al heel erg lang. We weten dus precies welke bijwerkingen er zijn en hoe die zijn te voorkomen.
Iets wat velen zich afvragen, is of je een dunnere huid door hormoonzalf kan krijgen. Inderdaad kan dit als je maandenlang elke dag op dezelfde plek hormoonzalf smeert. Om het te voorkomen, adviseer ik altijd om de hormoonzalf slechts een aantal vaste dagen per week te smeren. Dus bijvoorbeeld vier dagen wel en drie dagen niet. Dit bouw je vervolgens langzaam af als het beter gaat met de eczeemplekken.
Bij wat oudere kinderen of volwassenen kiest een arts soms voor lichttherapie. Dit gaat om UVB-smal-spectrum lichttherapie die je zowel in het ziekenhuis als thuis kunt toepassen. UVB is een onderdeel van het zonlicht, wat een zeer goed effect heeft op een aantal huidaandoeningen zoals psoriasis en eczeem. Goed om te weten is dat lichttherapie echt niét hetzelfde is als de zonnebank.
Ongeveer 1 op de 5 kinderen heeft eczeem. Vervelend, vooral die jeuk. Eczeem bij kinderen kan veel impact hebben, maar met de juiste verzorging en aandacht is het vaak goed onder controle te houden. Door de huid dagelijks te hydrateren, triggers te vermijden en zo nodig medische hulp in te schakelen, kun je je kind helpen zich weer comfortabeler te voelen in zijn of haar huid.
Hoewel eczeem vaak niet volledig te genezen is, zijn er manieren om de huid te verzorgen en klachten te verminderen:
Smeren, smeren, smeren: gebruik dagelijks een vette, parfumvrije crème of zalf om de huidbarrière te versterken.
Kort en lauw douchen: vermijd heet water en gebruik een milde, zeepvrije wasgel.
Kleding: kies voor zachte stoffen zoals katoen en vermijd wol of synthetische materialen.
Nagels kort houden: dit voorkomt krabwondjes.
Let op triggers: houd bij wanneer klachten verergeren en probeer deze prikkels te vermijden. Bijvoorbeeld wasmiddel, voeding,enz
Raadpleeg een arts: bij hevige klachten kan een kinderarts of dermatoloog een ontstekingsremmende crème voorschrijven.
Tip: Gaat je kind naar zwemles, dan is het goed om extra aandacht aan de huid te besteden. Smeer de huid vooraf bijvoorbeeld al in met een vette zalf, gebruik bij het afdouchen geen schuimende, zepende douchegel en dep de huid van je kind droog in plaats van met een handdoek te wrijven. Verzorg de huid hierna meteen weer met een vette zalf. En na het zwemmen kan je kind zijn of haar douchebeurt prima een keer overslaan.
Iedereen heeft er weleens last van: droge of schrale lippen. Vooral in de winter of na een dag in de zon voelen ze trekkerig aan, kunnen ze barsten en soms zelfs pijnlijk worden. Gelukkig kun je droge lippen vaak eenvoudig voorkomen en verhelpen. In deze blog lees je de belangrijkste oorzaken én praktische tips voor zachte, gezonde lippen.
Lippen hebben geen talgklieren zoals de rest van onze huid. Dat betekent dat ze zichzelf minder goed kunnen beschermen tegen uitdroging. Daardoor zijn ze extra gevoelig voor invloeden van buitenaf.
Veelvoorkomende oorzaken zijn:
Weersomstandigheden: kou, wind en droge lucht onttrekken vocht aan de lippen.
Zonblootstelling: UV-straling kan de lippen uitdrogen en verbranden.
Veel likken aan de lippen: speeksel verdampt snel en maakt de huid nog droger.
Uitdroging: te weinig drinken heeft direct effect op de conditie van je lippen.
Gebruik van bepaalde producten: lipsticks of balsems met alcohol of parfum kunnen irriteren.
Medische factoren: sommige medicijnen of huidproblemen (zoals eczeem of psoriasis) kunnen droge lippen veroorzaken.
Met een paar simpele gewoontes kun je veel doen om je lippen gezond en soepel te houden:
Hydrateer van binnenuit: drink voldoende water.
Gebruik een goede lippenbalsem: kies voor een product zonder parfum of alcohol, bij voorkeur met ingrediënten zoals vaseline, shea butter of bijenwas. De beste lippenbalsems vind je hier
Bescherm tegen de zon: gebruik in de zomer een lippenbalsem met SPF.
Vermijd likken of bijten: dit verergert droogheid en kan wondjes veroorzaken.
Zachte verzorging: verwijder losse velletjes voorzichtig met een vochtig wattenstaafje in plaats van trekken of pulken.
Creëer een gezonde omgeving: gebruik in de winter een luchtbevochtiger in huis om droge lucht te voorkomen.
Droge lippen zijn vaak onschuldig, maar wel vervelend. Door goed te hydrateren, een beschermende lippenbalsem te gebruiken en uitdrogende gewoontes te vermijden, kun je je lippen gezond en zacht houden. Zo voorkom je kloofjes en ongemak en kun je weer zorgeloos lachen.
Een droge huid en eczeem lijken op elkaar, maar er zijn duidelijke verschillen. Een droge huid is vooral trekkerig en schilferig, terwijl eczeem gepaard gaat met roodheid, hevige jeuk en ontstekingen. Twijfel je? Dan is een bezoek aan de arts altijd de beste stap.
